حجیت خبر واحد از دیدگاه دانشمندان نخستین شیعه

درآمد
حجیت خبر واحد یکی از مهمترین مباحثی است که در حوزه مباحث اسلامی مطرح شده است. این بحث از دیر باز مورد توجه دانشمندان و محققان فرق مختلف اسلامی بوده است. مطلبی که بر اهمیت آن می افزاید این است که اکثر مباحث اسلامی از قبیل عقائد، تفسیر، علوم قرآن، فقه و غیره به نحوی از نتایج این مبحث تأثیر می‌پذیرد.
در این مقاله بحث حجیت خبر واحد از منظر شیخ صدوق، شیخ مفید، سید مرتضی و شیخ طوسی که در قرنهای 4 و 5 می‌زیسته اند، مورد بحث قرار می‌گیرد.

مزایای برهان صدیقین ابن سینا

در فلسفه‌ی اسلامی برهانی که در آن بدون واسطه قرار دادن مخلوقات و از طریق نظر در خود وجود به وجود خداوند استدلال می‌شود «برهان صدیقین» نامیده می‌شود.

این برهان از فارابی آغاز شده اما برای اولین بار توسط ابن سینا برهان صدیقین نام گرفته است. بعد از او صدر المتألین برهان وی را شایسته نام صدیقین ندانسته و خودش تقریر دیگری از این برهان ارائه داده که مبتنی بر نظریات او در خصوص اصالت وجود و اعتباریت ماهیت است.
پس از صدر المتألهین عموما تقریر وی به این دلیل که مبتنی بر اصالت وجود است بر تقریر ابن سینا ترجیح داده شده است.
اما در این جا بنا داریم که برخی از آنچه را که به عنوان برتری تقریر ابن سینا بر تقریر صدر المتألهین می‌توان یاد کرد،‌ ذکر کنیم:

وحدت وجود لازمه‌ی ادله‌ی اثبات توحید

مهم ترین دلیل بر نفی وحدت وجود این دلیل است که با پذیرش وحدت وجود، بین خالق و مخلوق، تشبیه حاصل می‌گردد. به عبارت دیگر بشر تا درجه‌ی الوهیت ارتقای درجه داده می‌شود یا خداوند تا درجه‌ی مخلوقیت تنزل داده می‌شود. که هر دو تا سخن بر خلاف ضرورت شرع است.
یکی از ادله‌ی اثبات توحید این است که ذات واجب الوجود بی نهایت است و از سوی دیگر بی نهایت جا برای غیر نمی‌گذارد، یعنی هر جا که فرض شود واجب الوجود بدلیل بی نهایت بودن در آن جا حضور دارد پس هیچ کمالی که واجب الوجود فاقد آن باشد و هیچ مکانی که خالی از واجب الوجود باشد وجود ندارد.

سهم بانوان از ثروت خانواده

در جوامع اسلامی شوهر صاحب دارایی خانواده دانسته می‌شود. در هنگام طلاق چیزی جز مهریه و خرج ایام عده به بانوان داده نمی‌شود؛ در هنگام فوت شوهر دارایی خانواده بین وراث تقسیم می‌شود و چیزی جز یک هشتم برای زن باقی نمی‌ماند و هیچ کس احتمال نمی‌دهد که ممکن است خانم هم در این خانه سهمی داشته باشد. در هنگام فوت خانم هیچ اتفاقی نمی‌افتد نه کسی به فکر محاسبه دارایی اش می‌افتد و نه کسی از خود می‌پرسد که به وراث او چیزی هم تعلق می‌گیرد یانه؟ در هنگام طلاق این زن است که از خانه بیرون رانده می‌شود و هرچه در خانه است برای شوهر باقی می‌ماند، بانوی بی‌سرپرست که عمری در خانه‌ای تلاش کرده و اکنون دسترنج خود را بر جای گذاشته و بی هیچ ادعایی خانه را رها می‌کند.